Tilde Birlik

E-poçta Hızmetleriniñ Qonumı, Mahremiyet ve Hususiy Malümat

Qullanğanımız e-poçta hızmetleriniñ İnternet saaları ve adresleri ve ondan dolayı haberleşmelerimizniñ qaysı memleketlerden keçkeni önemsiz bir şey degildir. Meselâ, Putin devriniñ başlanğıçından itibaren Rusiyeniñ Emniyet Hızmetlerine İnternet faaliyetlerini közetüv salâhiyeti qanunen berilgen edi. Bu tür közetüvni yapuvnıñ eñ qolay vastası, İnternet Hızmeti Teminatçılarını (İHT; İnglizcesi: ISP) muraqebe etmektir. İnsan Aqları Qorçalayıcılarını İmaye İçün Milletlerara Vaqıfnıñ ve bir çoq malümat vastasınıñ haberlerine ve maqalelerine binaen, Rusiye, İnternetteki haberleşmelerni İnternet Hızmeti Teminatçıları (İHT; ISP) vastasınen közetken memleketler arasındadır: "Diger memleketler, Rusiye kibi, İHTlerden, mahsus olaraq İnternet faaliyet(ler)ini közetmek içün bir bilgisayarnı qurmaqnı talap etken qanunlarnı qabul etti. Rusiyede, bu malümat ondan soñ doğrudan Federal Telükesizlik Hızmeti (FSB^[1]) veritabanlarına beslenmekte."^[2]

Böyleliknen, .ru İnternet saası altında olğan e-poçta adresleri ve ağ saytları, böyle bir közetüv riski altındadır ve ondan dolayı mahrem tutuluvı istengen bazı haberleşmeler mahrem olmaybilir ve hususiy tutuluvı istengen bazı İnternet kezinüvi de hususiy olmaybilir. Teessüf ki, Rusiyeniñ tışında oturğanlardan farqlı olaraq, Rusiyede oturğanlarnıñ buña qarşı bir çaresi yoqtır. Ebet, bu zemanede qayda olsaq olayıq, mahremiyet ve hususiyat azdır, amma kene de bir çaresi olğanda asırlar boyu duşmanlıq etken bir devletniñ mahrem tutuluvı istengen haberleşmelerni qolay-qolay elde etmeyüvi içün ğayret etmekte fayda bardır. Qırımda ve Rusiyeniñ tışında olğan bazı diger bölgeler ve memleketlerde (Özbekistan kibi) oturğanlarğa belki Rusça e-poçta hızmetleri biraz daa qolay körünebilir, amma bu husustan dolayı olar içün de kene de .ru-esaslı degil de, Ukraina, Türkiye yaki Ğarbiy memleketlerdeki e-poçta hızmetlerini qullanmaq daa sağlam ve daa mantıqlı olur edi. Belirtilmelidir ki, başqa memleketler de aynı şey yapa ola bilir ve zaten Amerikada da Buş zamanından berli Rusiyedeki vaziyetke oşağan bir vaziyet bar edi ve onıñ Obama akimiyeti altında deñişip deñişmeycegi şimdilik tam olaraq belli degildir. Amma eñ azından o devletler Qırımtatarlarğa ve umumen Türk-Tatar dünyasına asırlar boyu duşmanlıq etken degiller. Eñ azından o memleketlerdeki e-poçta hızmetleri qullanılsa, haberleşmeler doğrudan, ve vastasız olaraq, asırlar boyu duşmanlıq etken bir devletniñ közetüvine duçar olmaz.

Bu mevzu ile belli derecede alâqalı olğanı içün, şifreleme mevzusına da biraz tiyeyik. Sıradan kişilerniñ İnternette dolaşqan paketlerni oquyalmayuvı içün, https kibi protokollar mevcuttır. E-poçtalarnıñ yibericilerinden emin olmaq (imzalav) içün ve olarnıñ üçünci şahıslar tarafından oqulalmayuvı (şifrelev) içün ise, S/MIME ve PGP kibi standartlar ve usullar mevcuttır. Ancaq haberiñiz olsun ki, S/MIME ve PGP, e-poçtalarnı ancaq sıradan kişilerniñ közlerinden saqlap, sıradan kişilerniñ sahte e-poçtalarına mania olmaqta inanılabilir. Super-bilgisayarlarğa saip olğan muqtedir devletler, S/MIME ve PGP kibi mahremiyet ve hususiyatnı temin etici usullarğa qarşı adiy bilgisayarlarnıñ 50 yılda tapabilecegi çareni, çoq daa çabik tapabilirler (meselâ, bir qaç saat yaki bir qaç kün içerisinde). Ondan dolayı, S/MIME yaki PGP qullanam deseñiz de, lütfen e-poçta hızmetiñizniñ qaysı memlekette olğanı ve oña irişmek içün paketlerniñ qaysı memleketlerden keçkeni ve o memleket(ler)niñ qanunlarına ve ükümet(ler)ine itimat etip etmegeniñiz aqqında tüşüniñiz.

1. ^ yani eski KGB
2. ^ Internet Surveillance and Monitoring. Digital Security and Privacy for Human Rights Defenders.